مطالب در فلسفه اسلامی

در روش ارسطویی باقی مانده ایم! آقای دکتر! بحث ما در ارتباط با آسیب شناسی آموزش فلسفه اسلامی در کشور است. به‎نظر شما مهم ترین مشکلات این عرصه در حالت کلی چیست؟ قبل از همه‎چیز باید بگویم که در علوم انسانی مشکلات بنیادی زیادی وجود دارد، نباید امیدوار بود که جامعه ما در علوم انسانی بتواند کاری انجام دهد. مادر …

در اين نشست استاد برنجكار و استاد سبحاني به بيان ديدگاه خود در اين موضوع پرداختند و در پايان آيت الله سيدان در اين باره تذكراتي را ارائه نمودند. استاد برنجكار: ايشان به توضيح ديدگاه تعامل پرداخته و براي تعامل عقل و وحي، حوزه‌هاي متفاوتي را بيان نمودند. حورة اول (ارشاد): در اين حوزه (اثبات خدا، برخي از صفات او و يا اثبات نبوت) عقل تنها منبع است، هرچند وحي در همين جا نقش دارد و عقل را به مطلب صحيح ارشاد مي‌نمايد. حوزة دوم (تعليم وجداني): وحي گاهي امور وجدان ما را بيدار مي‌نمايد همچون اختيار. حوزة سوم (تذكر): انبيا به معرفت‌هاي فطري ما تذكر مي‌دهند. حوزة چهارم (تعبّد): در اينجا وحي تنها منبع است، هرچند عقل در مسأله استنباط از دين و دفاع از عقلاني بودن آن مطلب، نقش دارد.

کتاب “ستارگان هدایت “حاصل مباحثی است که استاد باقرپور کاشانی در چند سال پیش در بین جمعی از استادان وفرهیختگان دانشگاه مطرح نموده است.هم اکنون این کتاب مراحل چاپ خود را طی می کند. موضوع این کتاب این است که عقل به تنهایی برای رسیدن به کمال وسعادت انسانی کفایت نمی کند بلکه عاقل نیازمند به وجود حجت الهی است …

یکی از موارد در مسئله معاد این است که مرحوم آخوند ملاصدرا در اسفار اصرار دارد بر اینکه عذاب برای خالدین در جهنم عذب و گوارا میگردد!!!؟ و برای عقیده خود مبنائی اخذ کرده و بر اثر شبهاتی به این مطلب انس گرفته است با اینکه مسئله عذاب و رنج و گرفتاری شدید و شکنجه های گوناگون برای خالدین در نار (معاندین با حضرت حق)از قطعیات قرآن و حدیث می باشد.

■اشاره: متنی که از نظر می گذرانید، حاصل گفتگوی ما با دکتر یحیی یثربی استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی است. دکتر یثربی آثار متعددی را در نقد فلسفه و عرفان نگاشته است که از جمله آنها کتاب نقد حکمت متعالیه ملاصدرا است. وی در گفتگو با سمات بسیار صریح به نقد فلسفه اسلامی و بویژه حکمت متعالیه ملاصدرا می پردازد. امیدواریم مطالعه این گفتگو برای خوانندگان ارجمند سمات مفید باشد. ■سمات: بسم الله الرحمن الرحیم. خیلی لطف فرمودید که این فرصت را در اختیار ما قرار دادید؛ خوب است حضرتعالی مختصری از زندگی نامه علمی تان را برای آشنایی خوانندگان ما بفرمایید تا بعد وارد اصل بحث شویم.

برای مشاهده ویدئو به ادامه مطلب مراجعه کنید.

در اين نشست پس از خير مقدم آقاي رضاداد، استاد برنجكار و استاد يثربي به بيان ديدگاه خود در اين مسأله پرداخته و در پايان آيت الله سيدان نيز در اين باره به تذكراتي پرداختند. گزيدة فرمايشات استاد برنجكار: ايشان قبل از طرح ديدگاه‌ها در اين مسأله به پنج مقدمه اشاره نمودند: 1. مقصود از وحي. 2. ابعاد وحي. 3. قابل فهم بودن وحي. 4. اجتهاد مسير فهم وحي. 5. مقصود از عقل. ديدگاه فلاسفه: عقل در مقام پاسخ به پرسش‌هاي اساسي اعتقادي، نيازي به وحي ندارد. ديدگاه اهل حديث: عقل دربارة مسائل اعتقادي هيچ دركي ندارد و منبع نمي‌باشد و فقط بايد از وحي استفاده نمود. ديدگاه ميانه: اين ديدگاه كه شامل طيف وسيعي همچون اشاعره، معتزله، اماميه و... مي‌شود هركدام براي عقل ـ خواه به صورت منبع و خواه به عنوان مدافع ـ و وحي گونه‌اي از ادراك را قائل‌اند. ديدگاه مختار: در اين ديدگاه سخن از تعامل عقل و وحي است يعني در جريان فهم حقايق، هر دو منبع‌اند و از اولين تا آخرين قدم با يكديگر تعامل دارند كه البته در هر قدمي نوع تعامل متفاوت است. گزيده بيانات استاد يثربي:

  صحابه عالیقدر و محمد بن مسلم ها و ابان بن تغلب ها و صدها صحابه بزرگ و شیخ مفید ها و طوسی ها و علامه حلی ها با این مبانی عرفانی آشنا نبوده و متهم به داشتن آنها نشده اند. آنان نه فصوص و شروح آن و نه اسفار خوانده بودند و نه با  ابن فارض و ابن عربی اهل …

در اين نشست، پس از خير مقدم آقاي رضاداد و سخنراني كوتاه آيت الله سيدان در موضوع، اهميت مسأله هدايت و شناخت صحيح، استاد برنجكار به مباحث ذيل پرداختند: 1. تعريف عقل از نگاه دانشمندان. 2. جايگاه عقل در آيات و روايات. 3. بيان مباحث مربوط به عقل و كاركردهاي آن. در منابع اسلام دربارة هر سه كاركرد نظري، عملي و ابزاري عقل مطالبي ذكر گرديده است. عقل نظري در خداشناسي، جهان‌شناسي و انسان‌شناسي كاركرد دارد. براساس آنچه كه از روايات و فهم خودمان استنباط مي‌كنيم، عقل عملي، اعتباريات را همچون واقعيات درك و فهم مي‌كند. روايات را دربارة عقل عملي به چهار دسته مي‌توان تقسيم نمود: 1ـ آنهايي كه به نتيجه عقل (ارزش‌ها) اشاره دارد. 2ـ عقل مُدرك خوبي‌هاست. 3ـ عقل حكم و دستور مي‌دهد. 4ـ عقل خود عمل خوب است.

آیت‌الله حاج سید جعفر سیّدان یکى از پروردگان مکتب استاد، حاج شیخ مجتبى قزوینى (ره) در اواخر سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در مشهد دیده به جهان گشود. پس از تحصیل مقدمات و سطح، دروس خارج فقه و اصول را قریب هشت سال از محضر حضرت آیت‌الله العظمی میلانی(ره) استفاده نمودند،