پایگاه اطلاع رسانی وحید باقر پور کاشانی وحید باقر پور کاشانی
چکیده نشست اول:
موضوع: کارکردهای عقل در نگاه دین (استاد برنجکار)
در این نشست، پس از خیر مقدم آقای رضاداد و سخنرانی کوتاه آیت الله سیدان در موضوع، اهمیت مسأله هدایت و شناخت صحیح، استاد برنجکار به مباحث ذیل پرداختند:
۱٫ تعریف عقل از نگاه دانشمندان.
۲٫ جایگاه عقل در آیات و روایات.
۳٫ بیان مباحث مربوط به عقل و کارکردهای آن.
در منابع اسلام درباره هر سه کارکرد نظری، عملی و ابزاری عقل مطالبی ذکر گردیده است. عقل نظری در خداشناسی، جهان‌شناسی و انسان‌شناسی کارکرد دارد. براساس آنچه که از روایات و فهم خودمان استنباط می‌کنیم، عقل عملی، اعتباریات را همچون واقعیات درک و فهم می‌کند.
روایات را درباره عقل عملی به چهار دسته می‌توان تقسیم نمود:
۱ـ آنهایی که به نتیجه عقل (ارزش‌ها) اشاره دارد.
۲ـ عقل مُدرک خوبی‌هاست.
۳ـ عقل حکم و دستور می‌دهد.
۴ـ عقل خود عمل خوب است.
آنچه که از روایات درباره عقل ابزاری به دست می‌آید، این است که عقل فقط در صدد کشف واقع نیست بلکه به دنبال پیدا کردن راه برای رسیدن به آن نیز می‌باشد. اسلام، عقل را در مقابل هوای نفس قرار می‌دهد برخلاف غرب (مانند: هیوم) که وظیفه عقل را پیدا کردن راهی برای رسیدن به خواسته‌های دل می‌دانند. براساس احادیث، عقل ابزاری در خدمت عقل عملی و نظری می‌باشد.
