مطالب در فلسفه اسلامی

  چکیده: تاریخ تحلیلی ـ انتقادی فلسفه‌ی اسلامی، عنوان مجموعه‌ای است شامل پنج کتاب پیرامون کلیّات و اهمّ موضوعات و مسائل فیلسوفان مسلمان که به قلم دکتر سیّد یحیی یثربی نگارش یافته است. این اثر که اوّلین تاریخ فلسفه‌ی موضوع محور در حوزه‌ی تفکّرات فیلسوفان مسلمان به شمار می‌رود، به شیوه‌ی انتقادی، نظرات متفاوت را مورد تحلیل قرار داده، به …

  سلسله مباحث شرح دعای ندبه/شماره یک/معراج جسمانی در دعای ندبه  یکی از پرسش‌هایی که در دعای ندبه پیش می‌آید این است که: جمله “وَ عَرَجْتَ بِرُوحِهِ اِلى سَمائِکَ” با إجماع، و اتفاق آیات و اخبار، که دلالت دارند بر جسمانى بودن معراج رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله مخالفت دارد و به این جهت متن دعا ضعیف، و موجب …

کتاب «تنزیه المعبود فی الرد علی وحدة الوجود» اثر حجت الاسلام و المسلمین سید قاسم علی احمدی، اثری جامع در نقد نظریه فلسفی و عرفانی وحدت وجود است. در این کتاب، نظریه وحدت وجود از منظر عقل و برهان و نیز آیات و روایات مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و علاوه بر آن به دیدگاههای گروهی از متکلمان و علمای شیعه نیز در مخالفت با این نظریه پرداخته شده است. مطلب زیر حاصل گفتگوی سمات با استاد علی احمدی پیرامون این کتاب و مبحث وحدت وجود است که از نظر گرامیتان می گذرد. ■ سمات: با تشکر از فرصتی که در اختیار ما گذاشتید، گفتگوی ما پیرامون موضوع وحدت وجود که موضوع کتاب شما با عنوان «تنزیه المعبود فی الرد علی وحدة الوجود» است، خواهد بود. اما خوب است در آغاز برای آشنایی خوانندگان اشاره ای به سوابق علمی خود داشته باشید.

طرفداران مباحث عقلی به برخی از روایات استناد دارند مبنی بر اینکه کسانی که در مسایل اعتقادی و الهی تعمق و غور می کنند مورد مدح قرار دارند. پس با این وجود کسانی که مشغول مباحث فلسفی هستند و تعمق در این مسایل دارند مورد مدح هستند. نظر حضرتعالی در این باره چیست? ج. درباره روایت مورد استناد که تصور …

تقوی الهی و قرآنی در حکمت متعالیه و اندیشه ملاصدرا فراموش شده است. هرکجا گفتند ما حاضریم مناظره کنیم و با همان تکنیکی که در بدایه و نهایه است ثابت می کنیم که اینها نمی توانند کاری کنند. خلاصه ای از مباحث جناب دکتر عباسی : قطعا اگر مرحوم طباطبایی و مطهری میدانستند موضوع فلسفه ماده اولیه است هیچگاه بحث فلسفه اسلامی را مطرح نمی کردند. فلسفه اسلامی آکنده از التقاط هست و نمی تواند نجات بخش باشد. انقلاب ماهم صدرایی نبوده است. به عنوان مثال صدرایی ها نتوانستند یک طرح اقتصادی حد اقل دوصفحه هم برای طرح تحول اقتصادی به صورت درست و مفید ارائه بدهند.

مرحوم آيت الله سيد علي علم­الهدي عارفي عامل و مجاهدي كامل بود. وي عمر پربركت خويش را در جهت دفاع از عقايد حقه­ی مكتب وحي صرف نمود. آثار آن مرحوم هنوز بعد از سال­ها كاملاً قابل استفاده است. مرحوم علم­الهدي در كتابي تحت عنوان «معاد و عدل يا مراحل نهايي بشر» كه توسط دفتر انتشارات اسلامي منتشر شده است، به تفصيل درباره­ی معاد جسماني بحث نموده و مباحث ارزنده­اي را ارائه نموده­اند. مقاله­اي كه در پيش رو داريد، مناظره­ی چهل و چهارم از كتاب ارزشمند «مناظره با دانشمندان» مرحوم علم­الهدي است، كه توسط انتشارات سجده در تابستان 1382چاپ گرديد. اين كتاب شامل چهل و شش مناظره بسيار جذاب و مفيد است. عموم را، دعوت به مطالعه آن مي­نماييم. موضوع اين مناظره، معاد جسماني است كه به دلايلي از جمله «استحاله­ی اعاده معدوم» مورد انكار فلاسفه قرار گرفته است. اهم مطالب اين مناظره از اين قرار است كه مفاد قرآن و روايات، معاد جسماني است و تأويـل بدون دليل آيـات و روايات، دين را عوض كرده و منحرف مي­سازد. و نيز در اين مناظره به اين مطلب مهم اشاره شده است كه نظريه فلاسفه در اين مورد و بسياري از موارد ديگر، موهوماتي هستند كه در قالب معقولات عرضه مي­شوند.

چکیده: این مقاله بر آن است که دو تفسیر از اصالت وجود به دست دهد: یکى اصالت وجود به معناى صدرایى که پیش از او سابقه روشنى در فلسفه ندارد و آثار و فواید مهمى نیز بر آن مترتب نیست. و دیگرى اصالت وجود به معناى عرفانى که سابقه طولانى و درستى از عصر باستان تا کنون دارد. فى المثل در تعالیم اوپانیشادها اعتقاد بر آن بود که جهان محسوس مایا است و مایا نمود و توهم و خیال است و در پس آن برهمن است که واقعیت ثابت و کلى جهان است و از درک آن محرومیم. از دیدگاه افلاطون و ارسطو، جهان محسوس سایه تلقى شد و جهان مثل به عنوان هستى اصیل و پایدار معرفى گردید. و در عرفان اسلامى نیز همه ظواهر، جلوه‏ها و مظاهر حقیقت وجود دانسته مى‏شود.

« …این را بدانید که: زمانی که خداوند تبارک و تعالی پیامبرش(ص) را کامل نمود فرمود: «آنچه رسول دستور دهد بگیرید و هر چه نهی کند واگذارید» [«مٰا اتیٰکُمُ الرَّسُولُ فخُذُوهُ وَ ما نَهیٰکُم عَنهُ فـَانتَهُوا» – الحشر/۷] پس به نصّ صریح خداوند تبارک و تعالی، بر ما واجب میباشد که در اصول و فروع دین و امور زندگی و آخرتمان، از آن حضرت پیروی نموده و در همه امور پیرو او باشیم . و رسول خدا (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ ‌وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ) از علوم و معارف و احکام الهی وآنچه را که از آیات قرآنی و معجزات ربّانی، بر او نازل شده بود، برای اهل بیتش (صلواتُ‌ اللهِ عَلَیهـِم اَجمَعینَ) به امانت گذاشت و به نصّ متواتر فرمود: «همانا که من در میان شما، دو چیز گرانبها میگذارم: کتاب خدا و عترتم (اهل بیتم) را ، آن دو هرگز از هم جدا نمی‌شوند، تا در قیامت نزد حوض کوثر، بر من وارد شوند» [ « اِنـّی تارِکٌ فیکُمُ الثـَّقـَلـَینِ کِتابَ اللهِ وَ عِترَتی: اَهلَ بَیتی؛ لـَن یَفتـَرِقٰا حَتـّی یَرِدٰا عَلَیَّ الحَوضَ»- بـِحارُالأنوار،۲۳/۱۰۶- حدیث۷]. و بتحقیق، از اخبار مُستفیضَه [=فراوان نقل شده] روشن شده است که، دانش قرآن، نزد اهل بیت پیامبر می ‌باشد، و همین خبر متواتر هم، دلالت بر این مطلب دارد.

در اين نشست آقاي رضاداد به گزيده‌اي از مباحث گذشته اشاره نموده و سپس آيت الله سيدان و آيت الله مرواريد به شبهاتي كه پيرامون مكتب تفكيك و روش‌شناسي آن، مطرح است پاسخ مي‌دهند. قبل از طرح شبهات، آيت الله سيدان تاريخ تفكيك و روش آن را تبيين نمودند. در اين همايش به شبهات ذيل پاسخ داده شد: 1. عقل، كليد و مفتاح است نه چراغ و مصباح. 2. مخدوش ساختن عصمت پيام‌هاي وحياني از رهگذر آميختن آنها با يافته‌هاي بشري. 3. جمود بر ظواهر و نصوص كتاب و سنت.

  چکیده نشست ششم: موضوع: منزلت وحی در مباحث اعتقادی در این نشست آقای رضاداد گزارشی از نشست‌های گذشته مطرح نمودند و سپس آیت الله مروارید دیدگاه خویش در این باره را بیان نمودند. استاد فرمودند: هیچگاه تعارض بین عقل ـ به معنای صحیح ـ و حقیقت وحی قابل طرح نیست بلکه تعارض بین توهم و خیال و یا حاکی …