پایگاه اطلاع رسانی وحید باقر پور کاشانی وحید باقر پور کاشانی
طرفداران مباحث عقلی به برخی از روایات استناد دارند مبنی بر اینکه کسانی که در مسایل اعتقادی و الهی تعمق و غور می کنند مورد مدح قرار دارند. پس با این وجود کسانی که مشغول مباحث فلسفی هستند و تعمق در این مسایل دارند مورد مدح هستند. نظر حضرتعالی در این باره چیست?
ج. درباره روایت مورد استناد که تصور شده است از ان مدح متعمقین در وجود و کنه الهی استفاده می شود, باید گفت: اینگونه نیست; بلکه مراد از ان ترغیب به ترک تعمق و ذم متعمقین است شما اگر این حدیث را که در کتاب توحید صدوق امده است بخوانید با این عبارت که ان الله عز و جل علم ان یکون فی اخر الزمان اقوام متعمقون فانزل الله عزوجل قل هو الله احد و الایات من سوره الحدید الی قوله و هو علیم بذات الصدور
فمن رام ورا هنالک هلک
ظاهر حدیث این است که چون در اینده و اخرالزمان – باورود فلسفه یونانی و اندیشه های به اصطلاح عرفانی در جوامع اسلامی – گرایش به تعمق در مسایل الهی پیدا می شود به جهت اینکه مسلمانان به مثل این ایات در معرفت خدا اکتفا کنند و در مباحثی که کسی به عمق ان نمی رسد غور نکنند این ایات شریفه نازل شد تا برای انها درس و متن خداشناسی باشد و مبادا از حدود این ایات تجاوز کنند که هلاکت انان است که از حدود ذکر شده تجاوز نمایند.
علاوه بر این بر حسب بعض روایات تعمق در مسایل خداشناسی مذموم شمرده است و راسخین در علم را این گونه معرفی کرده اند; در نهج البلاغه خطبه اشباح می فرماید:
فما دلک القران علیه من صفته فایتم به و استضی بنور هدایته و ما کلفک الشیطان علمه مما لیس فی الکتاب علیک فرضه و لا فی سنه النبی و ایمه الهدی اثره فکل علمه الی الله سبحانه فان ذلک منتهی حق الله علیک و اعلم ان الراسخین فی العلم هم الذین اغناهم عن اقتحام السدد المضروبه دون الغیوب الاقرار بجمله ما جهلوا تفسیره من الغیب المحجوب فمدح الله تعالی اعترافهم بالعجز عن تناول ما لم یحیطوا به علما و سمی ترکهم التعمق فیما لم یکلفهم البحث عن کنهه رسوخا فاقتصر علی ذلک و لا تقدر عظمه الله سبحانه علی قدر عقلک فتکون من الهالکین…
معارف دین ج۳ ص۳۷
