مطالب در کلام و عقائد اسلامی

در اين نشست استاد برنجكار و استاد سبحاني به بيان ديدگاه خود در اين موضوع پرداختند و در پايان آيت الله سيدان در اين باره تذكراتي را ارائه نمودند. استاد برنجكار: ايشان به توضيح ديدگاه تعامل پرداخته و براي تعامل عقل و وحي، حوزه‌هاي متفاوتي را بيان نمودند. حورة اول (ارشاد): در اين حوزه (اثبات خدا، برخي از صفات او و يا اثبات نبوت) عقل تنها منبع است، هرچند وحي در همين جا نقش دارد و عقل را به مطلب صحيح ارشاد مي‌نمايد. حوزة دوم (تعليم وجداني): وحي گاهي امور وجدان ما را بيدار مي‌نمايد همچون اختيار. حوزة سوم (تذكر): انبيا به معرفت‌هاي فطري ما تذكر مي‌دهند. حوزة چهارم (تعبّد): در اينجا وحي تنها منبع است، هرچند عقل در مسأله استنباط از دين و دفاع از عقلاني بودن آن مطلب، نقش دارد.

کتاب “ستارگان هدایت “حاصل مباحثی است که استاد باقرپور کاشانی در چند سال پیش در بین جمعی از استادان وفرهیختگان دانشگاه مطرح نموده است.هم اکنون این کتاب مراحل چاپ خود را طی می کند. موضوع این کتاب این است که عقل به تنهایی برای رسیدن به کمال وسعادت انسانی کفایت نمی کند بلکه عاقل نیازمند به وجود حجت الهی است …

در اين نشست پس از خير مقدم آقاي رضاداد، استاد برنجكار و استاد يثربي به بيان ديدگاه خود در اين مسأله پرداخته و در پايان آيت الله سيدان نيز در اين باره به تذكراتي پرداختند. گزيدة فرمايشات استاد برنجكار: ايشان قبل از طرح ديدگاه‌ها در اين مسأله به پنج مقدمه اشاره نمودند: 1. مقصود از وحي. 2. ابعاد وحي. 3. قابل فهم بودن وحي. 4. اجتهاد مسير فهم وحي. 5. مقصود از عقل. ديدگاه فلاسفه: عقل در مقام پاسخ به پرسش‌هاي اساسي اعتقادي، نيازي به وحي ندارد. ديدگاه اهل حديث: عقل دربارة مسائل اعتقادي هيچ دركي ندارد و منبع نمي‌باشد و فقط بايد از وحي استفاده نمود. ديدگاه ميانه: اين ديدگاه كه شامل طيف وسيعي همچون اشاعره، معتزله، اماميه و... مي‌شود هركدام براي عقل ـ خواه به صورت منبع و خواه به عنوان مدافع ـ و وحي گونه‌اي از ادراك را قائل‌اند. ديدگاه مختار: در اين ديدگاه سخن از تعامل عقل و وحي است يعني در جريان فهم حقايق، هر دو منبع‌اند و از اولين تا آخرين قدم با يكديگر تعامل دارند كه البته در هر قدمي نوع تعامل متفاوت است. گزيده بيانات استاد يثربي:

  صحابه عالیقدر و محمد بن مسلم ها و ابان بن تغلب ها و صدها صحابه بزرگ و شیخ مفید ها و طوسی ها و علامه حلی ها با این مبانی عرفانی آشنا نبوده و متهم به داشتن آنها نشده اند. آنان نه فصوص و شروح آن و نه اسفار خوانده بودند و نه با  ابن فارض و ابن عربی اهل …

در اين نشست، پس از خير مقدم آقاي رضاداد و سخنراني كوتاه آيت الله سيدان در موضوع، اهميت مسأله هدايت و شناخت صحيح، استاد برنجكار به مباحث ذيل پرداختند: 1. تعريف عقل از نگاه دانشمندان. 2. جايگاه عقل در آيات و روايات. 3. بيان مباحث مربوط به عقل و كاركردهاي آن. در منابع اسلام دربارة هر سه كاركرد نظري، عملي و ابزاري عقل مطالبي ذكر گرديده است. عقل نظري در خداشناسي، جهان‌شناسي و انسان‌شناسي كاركرد دارد. براساس آنچه كه از روايات و فهم خودمان استنباط مي‌كنيم، عقل عملي، اعتباريات را همچون واقعيات درك و فهم مي‌كند. روايات را دربارة عقل عملي به چهار دسته مي‌توان تقسيم نمود: 1ـ آنهايي كه به نتيجه عقل (ارزش‌ها) اشاره دارد. 2ـ عقل مُدرك خوبي‌هاست. 3ـ عقل حكم و دستور مي‌دهد. 4ـ عقل خود عمل خوب است.

  آیت الله شیخ محمد سند در سال ۱۳۸۲ ه . ق در بحرین به دنیا آمد . وی مدتی در یکی از دانشگاه های لندن، در رشته مهندسی، مشغول به تحصیل بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی وارد حوزه علمیه قم شد . استاد سند از درس خارج فقه و اصول آیات عظام شیخ مرتضی حائری، میرزا هاشم …

قال رسول الله صلي الله عليه وآله وسلم : يَا فَاطِمَةُ كُلُّ عَيْنٍ بَاكِيَةٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِلَّا عَيْنٌ بَكَتْ عَلَى مُصَابِ الْحُسَيْنِ فَإِنَّهَا ضاحِكَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ بِنَعِيمِ الْجَنَّة . بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏44، ص: 293 . اى فاطمه! هر چشمى فرداى قيامت گريان است غير از چشمى كه در مصيبت حسين گريه كند ؛ صاحب آن چشم خندان است و مژده نعمت‏هاى بهشت به وى داده خواهد شد . عزادارى وگريه از سنّتهاى آفرينش : يكى از سنن الهى در انسان كه جنبه فطرى و ذاتى هم دارد عكس العمل هاى روحى وروانى او در هنگام مواجهه وبرخورد با پيش آمدهاى شادى آور ويا اندوهگين است . كه هنگام شنيدن خبر ويا روبرو شدن با پديده اى غير منتظره احساسات درونى تحريك و عكس العمل متناسب از او ديده مى شود. اين حالت در برابر حوادث تلخ به مصائب ورنجها تعبير مى شود و انسان عكس العمل خود را با اشك وگريه وافسوس ابراز مى دارد . همان گونه كه در برابر حوادث و صحنه هاى خوش وخبرهاى خوشحال كننده ، حالت درونى خود را باشادى وخوشى اظهار مى كند .

در بخش قبلى علل سياه پوشى شيعيان در ايام عزادارى بررسى شد به نظر مى‌رسد اين مسأله را از ديدگاه فقهى نيز بايد مورد دقت قرار داد و نظر بزرگان را در اين باره جستجو كرد. براى اين منظور ديدگاه فقهاء را در دو مورد و در ضمن دو فصل بررسى مى‌كنيم: فصل اول: فتاواي فقهاء شيعه بر استحباب سياه پوشي در عزاداري فقهاء شيعه (‌اعلى الله مقامهم) با استناد به روايات، پوشيدن لباس سياه را در ايام عزادارى سيدالشهداء‌ عليه السلام جايز و مستحب مى‌دانند. اين مطلب را گاه در فتوا و گاهى در وصيت نامه هايشان بيان كرده و اغلب در عمل نيز از خود نشان داده‌اند. قبل از ارائه ديدگاه فقهاء بايد ياد آور شد كه نظر آنان براستحباب، پس از بررسى و دقت روايات ناهى از پوشش سياه و حمل آنها بركراهت است به همين جهت در نقل اقوال فقهاء،‌ تعبيراتى همانند (من هذه الاخبار) آمده است كه اشاره به روايات بخش سوم دارد.

در پی پرسش‌های فراوان کتبی و شفاهی از سوی مراکز علمی و دانش‌پژوهان عزیز از این جانب در ارتباط با گفتگوهای معارفی، لازم می‌دانم یادآور شوم که از جملة برنامه‌های ارزنده‌ای که در تکامل و سعادت جوامع بشری بسیار مؤثر است، گفت‌وشنودهای اه فضل و فضیلت، در زمینه‌های مختلف علمی، اخلاقی و اجتماعی است. بدیهی است که از تبادل افکار و تضارب نظریات گوناگون، تولید معرفت می‌شود و مجهولاتی روشن و حقایقی آشکار می‌گردد.

عقيده از ريشه «عقد» و عقد به معناي بستن، پيوند زدن و گره خوردن است. براي اين واژه دو قسم مادي و معنوي متصور است. عقد مادي، مانند پيوند شاخه درختي به شاخه ديگر وعقد معنوي، مانند عقد ازدواج كه زن و شوهر را به هم پيوند مي­دهد. ­اما عقيده در اصطلاح، عبارت از چيزي است كـه به روح و فـكر انسان پـيوند مـي­خورد. ­لذا پذيرفتن هر نظريه چه حق و چه باطل، آن را به ذهن آدمي گره ­زده و حاصل آن، شكل­گيري يك عقيده است.ريشه تمام رفتارها و جهت گيري­هاي مادي و معنوي انسان، به عقايد و باورهاي او بر مي­گردد. ­انسان بر اساس عقايدي كه دارد، افعالي را انجام مي­دهد و براساس همان عقايد، اموري را ترك مي­كند، به طور مثال در امور مادي، انسان چون عقيده دارد كه آتش سوزنده است، به آن دست نمي­زند يا چون مي­داند زهر كشنده است، هرگز آن را نمي­خورد، با اين وجود چون علم دارد كه دواي تلخ، ضامن سلامتي اوست آن را مي­خورد. ­واما در امور معنوي، آن عاملي كه سبب مي­شود يك انسان دست به دعا بردارد، نماز بخواند و متعبد به آداب ديني شود، اعتقاد به خداست، در حالي كه اين امور براي منكر خدا، معنا و مفهومي ندارد.