سلسله مباحث خداشناسی/شماره یک/هدف از عبادت
هدف از عبادت، اتصال به خالق و صاحب جهان و برآوردن نیاز فطری به پرستش است. انسان که خود را ضعیف و فقیر و کم و محتاج میبیند و بالفطره نیرویی غنی، قوی و توانا را ماوراء این جهان -که همه اعضاء و اجزاء آن ناتوان و قائم به غیر و غیر قائم به خود است- را درک و احساس میکند، پرستش و عبادت و اتصال به او محبوب بالذات او است.
انسان میخواهد نقص و نیاز خود را در حدی جبران و تدارک نماید. او با عبادت، تشنگیهایی را که دارد برطرف میسازد و الم احساس فقر را علاج میکند. حالی برای بشر، بهتر و قانعکنندهتر و لذتبخشتر از پرستش و عبادت نیست. جانش آرام میگیرد و خود را متعالی و بلندپایه مییابد. هیچ چیزی در این دنیا، جان بشر را سیر نمیکند. به هر کدام که برسد میبیند و میفهمد که به آنچه باید برسد نرسیده است. وقتی به خدا رسید، جانش استراحت میکند و مقصود را مییابد.
حاصل اینکه برای انسان نیل به هر رفع نقص و ضعف، هدف است؛ علم هدف است، قدرت هدف است، اما اگر آن چیز، وسیله شوق و میل بیشتر به عبادت نشود، کارسازی ندارد، چنانکه حضرت سجاد زینالعابدینعلیهالسلام بهدرگاه خداوند متعال عرض میکند: «متى راحه من نصب لغیرک بدنه، ومتى فرح من قصد سواک بنیته» (۱).
همه اعمال موجب خستگی و واماندگی میشود، و بنده صادق خدا هرچه بیشتر عبادت میکند، شوقش به عبادت بیشتر میشود. همه حالات، حال فراق است و عبادت حال وصال و اتصال و یاد و ذکر و تسبیح و تحمید و تهلیل و تکبیر خدای قادر متعال:
خوشـــا حـــال پاکان پرهیزکار
نیــــایشگــران خــــداوندگار
خوشـــا حـــالت زارنیکویــشان
مـــناجات با یـــار دلجـــویشان
خوشا شوق تکبیر و تــهلــیــلشان
ثـــناگویی و حمـــد وتــجلیلشان
خوش آن بندهای کاز خلوص و وفا
کـــند صــرف عمرش به یاد خدا
سراپای او جنبش و شوق و جوش
زحق بانک لـطف و محبت بگوش (۲)
پینوشتها:
۱٫ بحارالانوار؛ جلد ۴۶، باب ۵٫
۲٫ اشعار از مؤلف.
منبع: معارف دین ۳، تألیف حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله العالی