مناظره علاّمه حلّى

مناظره علاّمه حلّى

زمانى که ، به سلطان محمد خدابنده ، نوه هلاکوخان مغول ، اطلاع دادند: علاوه بر چهار مذهب اهل تسنن ، مذهب دیگرى بنام شیعه ، در بین مذاهب اسلامى وجود دارد؛ و رهبر آنان علاّمه حلّى ،(۱) یکى از مجتهدین و نامداران این فرقه در شهر حلّه عراق ، زندگى مى کند؛ او تصمیم گرفت که علاّمه حلّى را به سلطانیه قزوین که مرکز حکومت وى بود دعوت کند. مجلس و محفلى تشکیل داده و علاّمه را با بزرگان اهل تسنن ، مواجه ساخت . هنگام مباحثه ، علاّمه بر همه علما غلبه یافت و در نتیجه شاه و تمامى درباریان به مذهب شیعه گرویدند و اسامى ائمه معصومین علیهم السّلام را بر سکّه ضرب نموده و در خطبه ها قرائت کردند.

روزى علاّمه حلّى ، در مجلس سلطان و در پایان مناظره با علماء، خطبه بلیغى در بیان اثبات مذهب شیعه امامیه ، ایراد نمود و چون بنامهاى مقدس ‍ چهارده معصوم علیهم السّلام رسید؛ علاوه بر پیامبرصلّى اللّه علیه و آله بر همه آن بزرگان صلوات فرستاد. در این موقع سیّدى از اهل موصل -که شخصى ناصبى و از دشمنان خاندان رسالت بود،- برآشفت و خطاب به علاّمه گفت : ((شما شیعیان ، چه دلیلى دارید که بر غیرپیامبر، صلوات و درود مى فرستید؟))

علاّمه بدون تاءمّل فرمود: ((دلیل ما این آیه قرآن است که خداوند مى فرماید: (اَلَّذینَ اِذا اَصابَتْهُمْ مُصیبَهٌ قالُوا اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ، اُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَهٌ وَ اُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ.)(۲):(کسانى که هرگاه مصیبتى به آنها مى رسد، مى گویند: ما از آنِ خدائیم و بسوى او بازگشت مى کنیم ، درود و رحمت خداوند بر آنان باد و آنها هدایت یافته گان هستند.)

سید موصلى ، با ناراحتى گفت : ((کدام مصیبت بر خاندان پیامبر و امامان شما رسیده است که طبق این آیه شایسته درود و صلوات خداوندى باشند؟))

علامه فرمود: ((کدام مصیبت دردناکتر و دشوارتر از این مى تواند باشد که مانند تو، فرزند نااهلى ، از میان آنها پیدا شده و دیگران را بر آل رسول صلّى اللّه علیه و آله مقدم داشته ؛ تا آنجا که حاضر نباشد، این همه فضائل و مناقب پدران پاک خویش را بشنود.)) حاضران مجلس ، همگى از پاسخ به موقع علاّمه خندیده و حاضر جوابى و کلام زیباى آن دانشمند فرزانه را، تحسین کردند.(۳)(۴)
****************************************
۱- حسن بن یوسف بن على بن مطهّر حلّى ، معروف به علاّمه حلّى ، یکى از چهره هاى درخشان و از ارکان مهمّ مذهب امامیه مى باشد. وى در فقه و اصول و کلام و منطق و فلسفه و رجال و غیره کتاب نوشته است . در حدود صد کتاب از آثار خطى یا چاپى او شناخته شده که بعضى از آنها (مانند تذکره الفقهاء) به تنهائى در اثبات نبوغ او کافى است . علاّمه کتب زیادى در فقه دارد که غالب آنها همانند: کتابهاى محقق حلّى در زمانهاى بعد از او از طرف فقهاء شرح و حاشیه شده است . کتب معروف فقهى علامه ، عبارت است از: ارشاد، تبصره المتعلمین ، قواعد، تحریر، تذکره الفقهاء، مختلف الشیعه ، منتهى ، علاّمه اساتید زیادى داشته است . در فقه شاگرد دائى خود، محقق حلّى و در فلسفه و منطق ، شاگرد خواجه نصیرالدین طوسى بوده است ، فقه عامّه را، نزد علماى اهل تسنن تحصیل کرده است . علاّمه در سال ۶۴۸ متولد شده و در سال ۷۲۶ در سن ۷۸ سالگى درگذشته است .
۲- بقره / ۱۵۶ و ۱۵۷٫
۳- روضات الجنات ، ۲۸۴ / ۲٫
۴- در یکى از کتابهاى معتبر اهل سنت از پیامبر اکرم (ص ) چنین روایت شده : ((لا تصلوا علىَّ الصلوه البتراء)) فقالوا: ((و ما الصلوه البتراء؟)) قال : ((تقولون : اللّهم صلّ على محمد و تمسکون ، بل قولوا اللهم صل على محمد و على آل محمد.)) یعنى درود ناقص بر من نفرستید. گفتند: درود بدون دنباله و ناقص چیست ؟ فرمود: اینکه بگوئید:خداوندا بر محمد درود فرست و ساکت شوید، بلکه بگوئید: خداوندا بر محمد و آل محمد درود فرست . (مقدمه الاتقان ، ص ۱۷٫ الصّواعق المحرقه ، ۷۸٫)