پیمان شکنی صحابه از غدیر خم

 

خداوند متعال میفرماید :
وَأَوْفُوا بِعَهْدِ اللهِ إِذا عاهَدْتُمْ وَلا تَنْقُضُوا اْلأَیْمانَ بَعْدَ تَوْکِیدِها نحل (۱۶): ۹۱
وقتى با خدا عهد نمودید، به آن عمل و وفا کنید و بعد از آن که پیمان بستید، ایمان خود را نشکنید.

قرآن مجید در آیه دیگرى، کسانى که عهد خود را نقض مى کنند، ملعون مى خواند :
وَالَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ وَیَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَیُفْسِدُونَ فِی اْلأَرْضِ أُولئِکَ لَهُمُ اللَّعْنَهُ وَلَهُمْ سُوءُ الدّارِ رعد (۱۳): ۲۵
آنان که پس از پیمان بستن، عهد خدا را شکستند و نیز آنچه را خدا دستور به پیوند آن داده، گسستند و در روى زمین فتنه و فساد بر انگیختند. لعنت بر آن ها و عذاب الهى بر آنان باد.

حال چه کسانی نقض عهد کردند و پیمانی که با رسول الله (ص) بسته بودند را شکستند :
یکی از مواردی که صحابه عهد و پیمان خود را شکستند غدیر خم بود که با حضرت علی (ع) بیعت کردند …..

احمد بن حنبل با ( سند صحیح ) از عبد الرحمن بن أبی لیلا نقل کرده که :
۹۶۴ – حَدَّثَنَا عَبْدُ اللهِ، حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عُمَرَ الْوَکِیعِیُّ (۲) ، حَدَّثَنَا زَیْدُ بْنُ الْحُبَابِ، حَدَّثَنَا الْوَلِیدُ بْنُ عُقْبَهَ بْنِ نِزَارٍ الْقَیْسِیُّ (۳) ، حَدَّثَنِی سِمَاکُ بْنُ عُبَیْدِ بْنِ الْوَلِیدِ الْعَبْسِیُّ، قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی لَیْلَى، فَحَدَّثَنِی أَنَّهُ شَهِدَ عَلِیًّا فِی الرَّحَبَهِ قَالَ: أَنْشُدُ اللهَ رَجُلًا سَمِعَ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَشَهِدَهُ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ إِلا قَامَ، وَلا یَقُومُ إِلا مَنْ قَدْ رَآهُ، فَقَامَ اثْنَا عَشَرَ رَجُلًا، فَقَالُوا: قَدْ رَأَیْنَاهُ وَسَمِعْنَاهُ حَیْثُ أَخَذَ بِیَدِهِ یَقُولُ: ” اللهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ، وَعَادِ مَنْ عَادَاهُ، وَانْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ، وَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ ” فَقَامَ إِلا ثَلاثَهٌ لَمْ یَقُومُوا، فَدَعَا عَلَیْهِمْ، فَأَصَابَتْهُمْ دَعْوَتُهُ .
إسناده صحیح على شرط البخاری، رجاله ثقات رجال الشیخین غیر النزال بن سبره، فمن رجال البخاری.

امیرالمؤمنین (ع) در رحبه کوفه، (شاید منظور حیاط مسجد کوفه باشد یا محلی در نزدیکی کوفه) بلند شد و مردم را قَسَم داد: هر کس که در غدیر خم بوده است و دیده است که پیامبر اکرم (ص) دست علی را گرفت و فرمود: «هر که من مولای اویم، علی نیز مولای اوست»، بلند شود و شهادت بدهد. ۱۲ نفر بلند شدند و گفتند که ما دیدیم و شنیدیم که پیامبر اکرم (ص) دست او را گرفت و فرمود: «خدایا … … » ۳ نفر از آن صحابه بلند نشدند. علی هم بر آنان نفرین کرد و نفرینش، آنها را گرفت.

الشیبانی، ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاى۲۴۱هـ)، مسند أحمد بن حنبل، ج ۲ ، ص ۲۷۰ ، ح ۹۶۴ ، المحقق: شعیب الأرنؤوط – عادل مرشد، وآخرون، الناشر: مؤسسه الرساله، الطبعه: الأولى، ۱۴۲۱ هـ – ۲۰۰۱ م .

ابن حجر هیثمی بعد از نقل روایت می‌گوید :
رواه أحمد ورجاله رجال الصحیح غیر فطر بن خلیفه وهو ثقه .
این روایت را احمد نقل کرده و راویان آن ، راویان صحیح بخاری هستند ؛ غیر از فطر بن خلیفه که او نیز مورد اعتماد است.
علی بن أبی بکر الهیثمی (متوفای۸۰۷ هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد ، ج ۹ ، ص ۱۰۴ ، ناشر : دار الریان للتراث/ دار الکتاب العربی – القاهره , بیروت – ۱۴۰۷