پایگاه اطلاع رسانی وحید باقر پور کاشانی وحید باقر پور کاشانی
چکیده نشست چهارم:
موضوع: قلمرو عقل در معارف وحیانی
در این نشست آیت الله سیدان و استاد سبحانی به بیان دیدگاه‌های خویش در این مسأله پرداختند.
استاد سیدان:
ایشان پس از بیان مقصود از عقل که همان «ما به الإدراک» می‌باشد به تحلیل موضوع پرداخته و فرمودند که در ارتباط با تفصیل قسمتی از حقایق وحیانی، عقل هیچ راهی ندارد، هرچند نسبت به تمام مسائل وحیانی، هرگز تضاد ندارد.
مثل نقش عقل در اثبات ذات خداوند مشخص است ولی در ارتباط با معرفت به کنه ذات هیچ راهی ندارد.
استاد در ادامه به بررسی مسأله تعمق در ذات و تحلیل روایت «إنَّ الله عزوجل علم أنه یکون فی آخر الزمان أقوام متعمّقون…» پرداخته و در این باره دیدگاه علامه طباطبایی را ارزیابی نمودند.
استاد سبحانی:
ایشان در تبیین موضوع ابتدا محورهای مبحث عقل را بازگو نموده که در سه قسمت هستی‌شناسی، روانشناسی و معرفت‌شناسی هرکدام با یکدیگر متمایزند.
در قسمت نخست سخن از چیستی حقیقت عقل و رابطه آن با نقش انسانی است و در بحث دوم کلام از چگونگی ادراک عقل می‌باشد و در بخش سوم، چند محور اصلی وجود دارد.
۱٫ آیا عقل واقع‌نماست؟
۲٫ حد عقل در نشان دادن معلوم چقدر است؟
استاد در ادامه رابطه عقل و وحی را در سه محور بیان نمودند:
۱ـ هرچند حجیت عقل ذاتی است اما باید وحی باشد تا به مدرکاتش متذکر شود.
۲ـ گاهی وحی، نقش تبینی برای مدرکات کلی عقل را دارد.
۳ـ گاهی وحی، در مواردی که از حد درک عقل خارج است، نقش تعلیمی دارد.
استاد سبحانی در پایان، به برخی قواعد به دست آمده از روایات در امور اقتصادی اشاره نمودند که عبارتند از:
۱٫ مسأله قیاسی و نسبت ندادن خصوصیات مخلوقات به خالق.
۲٫ محال بودن معرفت بالکنه نسبت به ذات الهی.
۳٫ محال بودن معرفت بالاحاطه درباره خداوند متعال و آنچه ما فوق اشراف عقل است.
۴٫ محال بودن معرفت بالتحدید یا معرفت بالوصف.
