امام صادق (ع) فرمود: کام کودکانتان را با تربت حسین (ع) بردارید چرا که خاک کربلا فرزندانتان را بیمه مىکند.
تبرک کردن به اثار اولیاء الله از مسایل ریشه ای ست که از قران و سنت کاملا قابل استناد است اگر شیعیان به هنگام زیارت حرم پیامبر و اهل بیت آن حضرت ، ضریح را می بوسند ، و یا در و دیوار را لمس می کنند ، تنها بدان جهت است که به پیامبر گرامی و عترت او عشق میورزند و این یک مسأله عاطفی انسانی است
۱_
تبرک در قران:
در قرآن کریم می خوانیم : هنگامی که یوسف ، خود را به برادران خویش معرفی کرد وآنان را مورد بخشودگی قرار داد ، فرمود :
إذْهَبُوا بِقَمِیْصِیْ هذا فَأَلْقُوهُ عَلی وَجْهِ أبِیْ یَأتِ بَصِیْراً »
این پیراهن مرا با خود ببرید و بر صورت پدرم( یعقوب ) افکنید تا دیدگانش بینا گردد .
سپس می فرماید :
« فَلَمّا أَنْ جاءَ الْبَشِیْرُ ألْقاهُ علی وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِیراً »
آنگاه که مژده دهنده ، آن پیراهن را بر رخسار او افکند ، بینایی وی بازگشت .
این سخن قرآن ، گواه روشنی بر تبرک جستن پیامبر خدا ( یعقوب ) به پیراهن پیامبری دیگر ( حضرت یوسف ) است ، و همچنین کاملا روشن است که پیراهن یاد شده ، موجب بازگشت بینایی حضرت یعقوب شد
آیا می توان گفت رفتار این دو پیامبر گرامی ، از چهارچوب توحید و پرستش خدا خارج بوده است ؟ !
۲_
تبرک در سنت
شکی نیست که پیامبر گرامی اسلام ، به هنگام طواف خانه خدا ، حجرالاسود را استلام می نمود و یا می بوسید .
بخاری در صحیح خود می گوید : مردی از عبدالله بن عمر درباره استلام حجر سؤال کرد و او در پاسخ گفت :
« رأیت رسول الله ( صلّی الله علیه وآله ) یستلمه و یقبّله »
پیامبر را مشاهده کردم که حجرالاسود را استلام می نمود و می بوسید .
در صورتی که اگر لمس کردن و یا بوسیدن سنگی ، شرک به خدا بود ، هرگز پیامبر ( که منادی توحید است ) به چنین کاری انجام نمیدادند
در کتب صحاح و مسانید و در میان کتاب های تاریخ و سنن ، روایات انبوهی در مورد تبرّک جستن صحابه پیامبر به آثار آن حضرت ؛ مانند لباس ، آب وضو ، ظرف آب و . . . به چشم می خورد که با مراجعه به آنها ، کوچکترین تردیدی در مشروعیّت و پسندیده بودن آن باقی نمی ماند .
بخاری در صحیح خود ، در ضمن روایتی طولانی که شرح برخی از ویژگی های پیامبر و یاران او را دربردارد ، چنین می گوید :
« و إذا توضّأ کادوا یقتتِلون علی وضوئه »
هرگاه پیامبر وضو می گرفت ، نزدیک بود مسلمانان ، ( بر سر بدست آوردن آب وضوی آن حضرت ) باهم بجنگند
ابن حجر می گوید :
« إنَّ النّبیّ صلّی اللّه علیه و علی آلِه و سلّم کان یؤتی بالصّبیان فیبرک علیهم »
کودکان را نزد پیامبر می آوردند و آن حضرت به منظور تبرک آنان ، دعا می کرد .
محمد طاهر مکّی می گوید :
« از ام ثابت روایت شده که گفت : رسول خدا بر من وارد شد و از دهانه مشکی که آویزان بود ، ایستاده آب نوشید و من برخاستم و دهانه مشک را بریدم » .
در کتاب ریاض الصالحین می گوید : ام ثابت ، دهانه مشک را برید تا جای دهان پیامبر را نگهداری کند و بدو تبرّک جوید و همچنین صحابه می کوشیدند تا از جایی که رسول خدا از آن آب نوشیده بود ، آب بنوشند » .
دلایل جواز تبرّک به آثار اولیای خدا روشن گشت شیعه تنها به پاس احترام پیشوایان خود و پیشتازان دین خدا و به منظور ابراز محبّت بی شائبه خود نسبت به آنان ، بدان آثار تبرّک می جوید .
بوسیدن ضریح امامانعلیهم السلام و اولیاى الهى، برخاسته از عشق و محبت نسبت به آنان است؛ همان گونه که عاشق،هر چیزى را که منتسب به معشوق است، مىبوید و مىبوسد و به سینه مىچسباند. براى زائر امام معصومعلیه السلام، سنگ و چوب، ارزشى ندارد. بوسیدن ضریح و در و دیوار حرم، از آن جهت است که منسوب به محبوبش، یعنى امام معصومعلیه السلام است. بنابراین، بوسیدن و تبرک جستن، بدون اعتقاد به الوهیت یا ربوبیت (فاعلیت استقلالى)، شرک نیست.
یوسف : ۹۳
۲ ـ یوسف : ۹۶
– وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۳۵٫
۳ ـ صحیح بخاری ، جزء ۲ ، کتاب الحج ، باب تقبیل الحجر ، صفحه ۱۵۲ ـ ۱۵۱ ، ط مصر
۴ ـ صحیح بخاری ، ج ۳ ، باب مایجوز من الشروط فی الاسلام ، باب الشروط فی الجهاد و المصالحه ، ص ۱۹۵
۵ـ الاصابه ، ج ۱ ، خطبه کتاب ، ص ۷ ، ط مصر .
۶ ـ تبرک الصحابه ، ( محمد طاهر مکّی ) ، فصل اول ، ص ۲۹ ، ترجمه انصاری .
۷ ـ صحیح مسلم ، جزء ۷ ، کتاب الفضائل ، باب قرب النبی ـ ص ـ من الناس و تبرّکهم به ، ص ۷۹ .
موطّأ مالک ، ج ۱ ، ص ۱۳۸ ، باب صلوت فرستادن بر پیامبر
اسدالغابه ، ج ۵ ، ص ۹۰
مسند احمد ، ج ۴ ، ص ۳۲
الاستیعاب ، در حاشیه « الاصابه » ، ج ۳ ، ص ۶۳۱
فتح الباری ، ج ۱ ، ص ۲۸۱ و ۲۸۲