پایگاه اطلاع رسانی وحید باقر پور کاشانی وحید باقر پور کاشانی
صوت ســـخنرانی:
سخنران: دڪتر وحید باقرپور ڪاشانی
𑁍 ⋆ 𑁍 ⋆ 𑁍 ⋆ 𑁍 ⋆ 𑁍 ⋆ 𑁍 ⋆ 𑁍
•دانلود ڪلیپ، pdf و صوتِ سخنرانی با ڪلیڪ روے عبارات زیر:
دانلـود‌ویـدئو📥
┓ 🖌┏؛
┛┗؛ غیریت عقل با روح ↓📋 › ؛
در ارتباط با حقیقت عقل، «مَا الْعَقْلُ؟»، عقل چیست؟
آن چیزی که در فرمایشات معصومین علیهم‌السلام استفاده می‌شود، حقیقت عقل بیان نشده است.
یعنی واقعاً ماهیت عقل چیست، با توجه به آیات و روایات، به نظر بنده چیزی فهم نمی‌شود.
اما اموری را نسبت به عقل ما می‌فهمیم.
از جمله اینکه، در فرمایشات معصومین علیهم‌السلام و آیات قرآن، توصیفاتی نسبت به عقل شده، وصف‌هایی را نسبت به عقل مطرح کردند؛ که حالا مثلاً اگر یک نفری این ویژگی‌ها را داشته باشد عقل دارد؛ اگر کسی این ویژگی‌ها را نداشته باشد، مثلاً عقل ندارد یا عقلش خیلی کم است؛ چنین چیزی بیان شده.
و نیز اینکه عقل و روح یک حقیقت هستند یا دو حقیقت؟ آن چیزی که به نظر بنده از نصوص دینی استفاده می‌شود، اینها دو حقیقتند.
برعکس جمعی از فیلسوفان که اینها را یک حقیقت دانستند؛ به مراتب نفس، به مراتب روح، تعبیر کردند به عقل.
مثلاً عقل هیولانی یا هیولائی، عقل به تعبیری بالفعل، عقل بالملکه، عقل مستفاد، اینها را دارای مراتبی دانستند.
بعضی باز اینها را ربط دادند به همان بحث حرکت در جوهر که نفس وقتی اشتداد پیدا می‌کند به مراتبی که نفس اشتداد پیدا می‌کند، تعبیر به عقل می‌شود. بعضی این را گفتند، بعضی نه.
بعضی مثلاً مثل ابن‌سینا که حرکت در جوهر را قبول ندارد، اما عقل را دارای مراتب می‌داند، بحث همان چهار تا مرتبه و عقل هیولانی و به تعبیری عقل بالفعل و عقل بالملکه و عقل مستفاد را مطرح کردند.
اما آن چیزی که به نظر بنده از نصوص دینی استفاده می‌شود، عقل و نفس دو حقیقتند. مثلاً تعبیری کردند وقتی سؤال می‌کنند از عقل در روایتی هست فرمودند:
مَثل عقل به نفس، مَثل چراغی هست در اتاق، نوری هست در اتاق.
این نور غیر اتاق هست؛ غیر مکانیت هست! این سبب نورانیت این فضای اتاق می‌شود!
یا اینکه خود حقیقت عقل فرمودند شدت و ضعف پیدا می‌کند. یعنی شما گاهی‌اوقات عقلت در مرتبه‌ای هست، بعد عقلت ضعیف می‌شود، درجهٔ عقلت پایین می‌آید.
یعنی این دقیقاً نفس پایین می‌آید؟
ما حرکت تنقصی نداریم! حرکت در جوهر گفتیم حرکت تنقصی نداریم، برگشت نداریم!
اما در روایات ما گفتند که عقل‌ها دارای مراتبند، عقل‌ها شدت و ضعف پیدا می‌کنند.
و نکته دیگه در خصوص توصیفاتی که نسبت به عقل شده. توصیفات خیلی عظیمی شده در روایات ما، در آیات قرآن.
مثلاً در همین کتاب اصول کافی، روایتی هست که از حضرت سؤال می‌کنند:
«مَا الْعَقْلُ؟»
از امام صادق علیه‌السلام عقل چیست؟
حضرت پاسخ می‌دهند:
«مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمنُ، وَ اکْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ».
عقل چیزی هست که با آن خدا عبادت می‌شود، با آن بهشت کسب می‌شود. لذا عقل چنین ویژگی دارد.
یعنی اگر چنانچه با عقل، خدا عبادت نشود و فرد به واسطهٔ شیئی دوزخی شود، آن در راستای حقیقت عقل نیست.
-دکتر وحید باقرپور کاشانی.
