دو خطر عمده در مراجعه به قرآن_آیت‌الله سیدجعفر سیدان

آیت‌الله سیدجعفر سیدان، مدرس و استاد حوزه علمیه خراسان در دیدار با مسئولان جهاد دانشگاهی استان خراسان رضوی با اشاره به آیه ۹ سوره اسراء «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یِهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا کَبِیرًا، این قرآن به راهی هدایت می‌‏کند که مستقیم‌ترین راه‌هاست، و به مؤمنانی که عمل صالح انجام می‏‌دهند بشارت می‌‏دهد که برای آن‌ها پاداش بزرگی است» مهم‌ترین و نفیس‌ترین گوهر دوران زندگی انسان را شناخت صحیح دانست و افزود: این شناخت و همچنین تعهد و پیروی از مشی آن به «هدایت» تعبیر می‌شود چون هر چه انسان در دوران زندگی شخصی و اجتماعی خود به دست می‌آورد، اگر با شناخت درست همراه نباشد، به ضررش تمام خواهد شد اما اگر جامعه از نظر اقتصاد، قدرت و … قوی باشد ولی حق و باطل یا مسیر و مکتب را نداند، ثروتش تبدیل به فساد و قدرتش تبدیل به طغیان می شود، در صورتی که زمانی که همه این‌ها در جهت حق باشند، قطعاً نتیجه آن هم چیزی جز حق نخواهد بود.

وی با اشاره به آیات سوره «عصر» تأکید کرد: خداوند متعال در این سوره به زمان، یا رسول الله(ص) و یا امام زمان(عج) با تأکید سوگند یاد می‌کند که انسان‌ها ضرر کرده و تمام امکانات‌شان به زیان آن‌ها خواهد بود، مگر افرادی که بر اساس ایمان خود، کار نیک انجام داده باشند و یکدیگر را به حق و استقامت در این راه سفارش کرده باشند، اینها افرادی هستند که قدرت، ثروت، شهرت، سلامت و سایر ملزوماتی که دارند را در مسیر حق به کار بسته‌اند.

از تعقل و اندیشه‌ورزی به مکتب تفکیک رسیده‌ایم

این مدرس و استاد حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه مطالب و مفاهیم قرآنی همراه با بیانات رسول الله(ص) اساس هدایت هستند، ابراز کرد: مسئله هدایت به قدری مهم است که در سوره حمد پس از ذکر صفات پروردگار، ما از خداوند می‌خواهیم که هدایتمان کند؛ همان‌طور که پیامبر(ص) در حدیث ثقلین آورده است هدایت در مسائل اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و … فقط با مراجعه به قرآن کریم و بیانات معصومین(ع) میسر است و نه با ارجاع به مکاتب دیگر.
وی با بیان اینکه در مراجعه به قرآن دو خطر عمده وجود دارد، تأکید کرد: نخست برخی افراد کلام الله مجید را بد برداشت می‌کنند و دوم، برخی هم بر اساس پیش فرض‌ها به این کتاب الهی مراجعه دارند، در این‌گونه موارد اگر فردی برداشتی از قرآن دارد باید به یک متخصص قرآن و حدیث مراجعه کند و آن را با وی در میان بگذارد تا بر اساس قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) سنجیده شود زیرا همان‌طور که حلال و حرام از این دو منبع گرفته می‌شوند، استخراج عقاید نیز باید این چنین باشد؛ چراکه هرگاه افراد به سوی قرآن یا حدیث صرفی دعوت شوند گمراهی محض پدید می‌آید.

این عالم برجسته دینی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر لزوم استفاده از کارشناسان خبره در امر استفاده از مفاهیم قرآنی گفت: باید به سراغ کسانی رفت که قرآن را بر اساس خود قرآن و کلام عترت تفسیر می‌کنند نه کسانی که تنها به یکی از این دو عامل تکیه می‌کنند زیرا هر کجا که انسان را تنها به یکی از این دو مکتب فرابخواند گمراهی محض است.

این استاد معارف گفت: افراد مسلط به قرآن و حدیث می‌توانند مسائل علمی را بر اساس انطباق با قرآن و عترت بسنجند و مشکلات موجود در این زمینه را رفع کنند؛ البته باید توجه داشت که پیدا کردن متخصص در حوزه دین و حدیث نیز نبایستی از روی هوا و هوس باشد.

استاد سیدان اظهار کرد: انسان باید عاقلانه زندگی کند زیرا در حدیث آمده است که «هرکس عاقل باشد، دین‌دار است و هرکس دین‌دار باشد وارد بهشت می‌شود» بنابراین ما باید در مسیر عاقلانه و حساب شده حرکت کنیم تا به نتیجه خوب و مطلوب برسیم.

این نظریه‌پرداز مکتب تفکیک در ادامه گفت: ما به هیچ عنوان با مساله تعقل و خردورزی مخالف نیستیم بلکه از روی تعقل و اندیشه‌ورزی به مکتب تفکیک رسیده‌ایم و با فلسفه به معنای تعقل نیز مخالفتی نداریم بلکه با آنچه در کتب فلسفه آمده مخالف هستیم که دلایل روشنی هم برای آن داریم.

وی ادامه داد: در حکمت متعالیه گفته می‌شود که خداوند تنها می‌تواند عقل درست کند حال آنکه وحی می‌گوید خداوند همواره می‌تواند همه کار بکند یا در جای دیگری از اسفار ملاصدرا آمده است که خداوند و خلق هم سنخ هستند حال آنکه ما می‌گوییم ما نفس فقر و خداوند نفس بی‌نیازی است و بنابراین هم‌سنخ نیستیم.

این استاد فلسفه انتقادی خاطرنشان کرد: تعقل اساس زندگی انسان است و ما به هیچ روی مخالف آن نیستیم، حتی با خواندن فلسفه نیز بر خلاف برخی از علمای به نام مخالف نیستیم؛ بلکه می‌گوییم فلسفه بخوانید اما بدانید که صحیح نیست.