علامه جعفری:یاد مفهوم وجود در فلسفه ملاصدرا {نقد ملاصدرا}

url23

 

حاصل کلام اگر این دو لفظ وجود و مادّه مبدل به دو لفظ دیگری شده بودند معانی عجیبی در دو فلسفه شرق و غرب دیده می­شود، آری غریزه­ی وحدت جویی و پیگردی از مطلق از مختصات فکر انسانی است ولی پس از رسیدگی به جزئیات.
در موقعی که شرق یک مطلق پهناوری به اسم وجود گرفته پی فهم حقائق می­رود و در همان حال برادرش غربی لفظ کسالت آور مادّه در عین حال مساوی با وجود را (از حیث وسعت مفهومی) به آغوش مکانیکی چسبانده سوراخ سمبه­های عالم وجود را پر می­کند چه عرض کنم؟ بالاخره نتیجه این گونه جهان بینی به کجا خواهد انجامید؟ هم لفظ وجود و هم لفظ مادّه و هم دو عاشق محض­شان نمی­داند. و ندانستن این نتیجه، تناقضی را که در آخرین مرحله نصیب وحدتی­های افراطی خواهد شد پی ریزی کرده است، زیرا متفکّرین این مکتب اعتراف بکنند یا نکنند بالاخره تناقضی را که بیان می­کنیم مبتلاء خواهند گشت، آن تناقض این است:
وحدت حقیقیه مطلقه = موجود خارجی
وحدت حقیقیه= شئ- جز و کل- جنس و فصل- کون و فساد- اطلاق و تقیید- ادراک با حس و عقل- مبدأ و منتهی- زمان و مکان.
از آن طرف
موجود خارجی= شئ+ جزء و کل+ جنس و فصل+ کون و فساد+ اطلاق و تقیید+ ادراک با حس و عقل+ مبدأ و منتهی+ زمان و مکان
واقع واحد = موجود خارجی
واقع واحد= وجود- جزء و کل- جنس و فصل- کون و فساد- اطلاق و تقیید- ادراک با حس و عقل- مبدأ و منتهی- زمان و مکان
موجود خارجی= وجود+ جزء و کل+ جنس و فصل+ کون و فساد+ اطلاق و تقیید+ ادراک با حس و عقل+ مبدأ و منتهی+ زمان و مکان
شرح این دو حقیقت فلسفی که با فرمول ریاضی بیان کردیم این است که آن وحدت حقیقیه که در واقع موجود منحصر، و غیر از آن ارتباط خالص است ماهیات نیست جنس و فصل ندارد، و از آنجا که وجود خالص است قابل کون و فساد نیست…
از آن طرف وجود خارجی که با طرق حواس مختلفه با آنها تماس داریم و عین وحدت حقیقیه است به اعتبار هر قطعه­اش (که موجب استیعاب کل موجود است) دارای جزء و کل و جنس و فصل و کون و فساد … است، این همان تناقضی است که هر دو مکتب وحدت در بن بست آن گرفتارند. و گمان می­رود که جلال الدین رومی به همین معنی اشاره کرده است:
گاه خورشید و گهی دریا شوی گاه کوه قاف و گه عنقا شود
تو نه این هستی نه آن در ذات خویش ای برون از وهم ها وز فهم بیش
از تو ای یک نقش با چندین صور هم موحد هم مشبه خیره سر
***(مبداءاعلی/علامه محمد تقی جعفری/ص۸۲_۸۳)

پیشنهاد ما به شما

هدف خداوند از خلقت از منظر عقل.

صوت ســـخنرانی: سخنران: دڪتر وحید باقرپور ڪاشانی 𑁍 ⋆ 𑁍 ⋆ 𑁍 ⋆ 𑁍 ⋆ …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


Question   Razz  Sad   Evil  Exclaim  Smile  Redface  Biggrin  Surprised  Eek   Confused   Cool  LOL   Mad   Twisted  Rolleyes   Wink  Idea  Arrow  Neutral  Cry   Mr. Green